Tupac Shakur
Tupac Amaru Shakur (D: 16 Haziran, 1971 – Ö: 13 Eylül, 1996), Amerikalı rap müzik sanatçısı, şair, senarist, aktör ve prodüktör.
Doğum adı Lesane Parish Crooks olan Shakur’un ismini, annesi daha sonra “Tupac Amaru Shakur” olarak değiştirdi. ‘Tupac Amaru’ Hintçe “parlayan yılan” ‘Shakur’ ise Arapça “şükür” demekti. Shakur, üvey babasının soyadıydı. Onu gerçek babası olarak kabul etmişti.
Asıl babasını ise hiç tanımamıştı. Çocukluğunda ona herkes “siyah prens” derdi. Tupac henüz iki yaşındayken üvey babasının kanlı bir araba soygununa karışması aileyi zor durumda bırakmıştı. Nereye taşınsalar Tupac mutlu olamıyordu.
Bir röpörtajda şöyle demiştir, “Hep ağladığımı hatırlarım. Nereye taşınsak alışamıyordum. Büyürken hiç arkadaşım olmadı.” On iki yaşındayken Tupac, rol yapmayı, şiir yazmayı ve aşk şarkıları yazmayı sevdiğini farketti.
O sıralar ailesi Baltimore’a taşındı ve orda Baltimore Sanat Okulu’na gidip sinema eğitimi aldı. Bu okulda Tupac, süper bir potansiyel gösterip öğretmenlerinin gözüne giriyordu, ama bu durum fazla sürmedi.
O sıra Oakland, Kaliforniya’ya taşındılar ve kendisinin tabiriyle “yanlış kalabalıkla” orda takılmaya başladı. On beş yaşındayken rap yapmaya ve şarkı sözleri yazmaya başladı. O dönemde kendisine MC New York diyordu.
Yirmili yaşlarındayken Tupac, 8 kere tutuklanmıştı ve bunların içinde cinsel taciz suçlaması bile vardı.
Bir tanesi ölümle sonuçlanmıştı. Tupac’ın çetesiyle rakip bir çetenin çapraz ateşinde 6 yaşındaki bir kız çocuğu ölmüştü. (O dönemde çektiği vicdan azabını Hellrazor adlı şarkısında o küçük kızdan bahsederek dile getirmektedir.)
Daha sonra Tupac, Digital Underground isimli gruba katıldı. İlk resmi şarkısı olan Same Song’u bu grupla beraber seslendirdi. Grubun başarılı olmasıyla Tupac, kendisini üne kavuşturan 2Pacalypse Now adlı kasedini çıkardı.
Brenda’s Got A Baby şarkısıyla kariyeri bir roket gibi fırladı. Etkileyici rol yeteneği sayesinde “Juice” isimli filmde rol almayı başardı. Tupac daha sonra ikinci kasedi olan Strictly For My N.I.G.G.A.Z.’ı çıkardı. Kasım 1994’te bir soygunda 5 el vuruldu.
Shakur bu olayda Notorious B.I.G.’yi ve Puff Daddy’i suçladı. Bu suçlamasında pek de haksız sayılmazdı. Sonrasında Tupac, mucizevi bir şekilde iyileşmiş ve 1995’te Me Against the World kasedini çıkarmıştı.
Tupac’ın rol kariyeri ise Janet Jackson’la oynadığı Poetic Justice filminde doruğa çıktı. Tupac’ın oynadığı bir diğer film olan Above The Rim ve daha sonra Platin Plak ödülü alan albümü Me Against The World ile yükselişi taciz davasıyla son buldu.
Tupac suçlu bulunmadan saatler önce, niyeti hala anlaşılamamış kişiler tarafından silah zoruyla soyuldu. Tupac 8 ay hapiste kaldıktan sonra o dönemin ünlü prodüktörü olan Suge Knight tarafından ödenen 1.4 milyon dolar kefalet sayesinde serbest kaldı. Suge Knight bu hareketiyle Tupac’ı kendi şirketi olan Death Row Records’a katmış oldu.
Tupac, Death Row ile 3 albümlük bir anlaşma imzaladı. Salınışından sonra eleştirilere iki CD’lik All Eyez On Me albümü ile cevap verdi ve bu albüm sadece 2 hafta içerisinde 5 milyon satmayı başararak Tupac Shakur’u zirvenin de üstüne çıkardı. Bu rakam Hip-Hop müziğinde bir devrimdi. Daha sonraları ise Gridlock’d, Bullet ve Gang Related filmlerinde rol aldı.
Las Vegas’ta 7 Eylül 1996 günü kimliği belirsiz kişilerce vuruldu ve tam 7 gün sonra saat 04:03’te öldüğü açıklandı. Cenazesi halka açık yapılmadı. Annesi cesedini yaktırıp küllerini Los Angeles Köprüsü’nden aşağı boşalttı.
Sonrasında hakkında yüzlerce spekülasyon yapıldı. Hayranlarının çoğu onun ölmediğine inanıyor.
Hakkında 7 Gün Teorisi (7 Day Theory) ortaya atıldı. Tabi bu efsaneyi çürütecek tezler de ileri sürüldü. “Öldü” denildikten sonra da albümleri çıkmaya devam etti. Ayrıca, günümüzde Tupac Shakur, 75 milyon üzerinde albüm satmayı başarmış tek rap müzik sanatçısıdır. Genç yaşta ölmesine rağmen bu başarıyı yakalayarak En Çok Satan Müzik Sanatçıları listesine girmeyi başarmıştır.
Stüdyo albümleri
| Yıl | Albüm | Satış |
|---|---|---|
| 1991 | 2Pacalypse Now |
Altın (ABD) |
| 1993 | Strictly 4 My N.I.G.G.A.Z. |
Platin (ABD) |
| 1995 | Me Against the World |
2x Platin (ABD) |
| 1996 | All Eyez on Me |
9x Platin (ABD) |
| 1996 | The Don Killuminati: The 7 Day Theory |
4x Platin (ABD) |
Ölümünden sonra çıkan albümleri
| Yıl | Albüm | Satış |
|---|---|---|
| 1997 | R U Still Down? (Remember Me) |
4x Platin (ABD) |
| 1999 | Still I Rise |
2x Platin (ABD) |
| 2001 | Until the End of Time |
3x Platin (ABD) |
| 2002 | Better Dayz |
2x Platin (ABD) |
| 2004 | Loyal to the Game |
Platin (ABD) |
| 2006 | Pac’s Life |
Diğer albümleri
| Yıl | Albüm | Satış |
|---|---|---|
| 1994 | Thug Life: Vol.1 |
Altın (ABD) |
| 1997 | Stop the Gunfight | |
| 1998 | Greatest Hits |
Elmas (ABD) |
| 1998 | In His Own Words | |
| 2000 | The Rose That Grew from Concrete | |
| 2003 | The Prophet: The Best Of The Works | |
| 2003 | Nu-Mixx Klazzics | |
| 2003 | Tupac: Resurrection (soundtrack) |
Platin (ABD) |
| 2004 | 2Pac Live | |
| 2005 | Live at the House of Blues |
Platin (ABD)
|
| 2005 | The Rose, Vol. 2 | |
| 2007 | Beginnings: The Lost Tapes 1988-1991 | |
| 2007 | Nu-Mixx Klazzics Vol.2 | |
| 2007 | Best of 2Pac Part 1: Thug | |
| 2007 | Best of 2Pac Part 2: Life |
Filmografi
| Yıl | Başlık | Rol | Not |
|---|---|---|---|
| 1991 | Nothing But Trouble | Kendi | (kısa bir rol) |
| 1992 | Juice | Bishop | ilk rolü |
| 1993 | Poetic Justice | Lucky | Janet Jackson ile oynadı |
| 1994 | Above the Rim | Birdie | Marlon Wayans ile oynadı |
| 1996 | Bullet | Tank | Ölümünden bir ay sonra yayınlandı |
| 1996 | Gridlock’d | Ezekiel ‘Spoon’ Whitmore | Ölümünden birkaç ay sonra yayınlandı |
| 1997 | Gang Related | Detective Rodriguez | Oynadığı son film |
Belgeselleri
- 1997: Tupac Shakur: Thug Immortal
- 1997: Tupac Shakur: Words Never Die (TV)
- 2001: Tupac Shakur: Before I Wake…
- 2001: Welcome to Deathrow
- 2002: Tupac Shakur: Thug Angel: The Life of an Outlaw
- 2002: Biggie & Tupac
- 2002: Tha Westside
- 2003: 2Pac 4 Ever
- 2003: Tupac: Resurrection
- 2004: Tupac vs.
- 2004: Tupac: The Hip Hop Genius (TV)
- 2006: So Many Years, So Many Tears
- 2007: Tupac: Assassination
- 2007: Final 24: Tupac Shakur
- 2009: Tupac: Assassination II: Reckoning
Hakkında yazılan kitaplar
- Tupac: Resurrection (2003)
- Tupac Shakur Legacy (2006)
- Tupac Remembered (2007)
- Thru My Eyes: Thoughts on Tupac Shakur in Pictures and Words
- Rebel for the Hell of It: The Life of Tupac Shakur
- Death Rap Tupac Shakur
- Tupac Shakur (They Died Too Young)
- Got Your Back: The Life of a Bodyguard in the Hardcore World of Gangsta Rap
- Back in the Day: My Life and Times With Tupac Shakur
- The Killing of Tupac Shakur
- Jesus and the Hip-Hop Prophets: Spiritual Insights from Lauryn Hill and Tupac Shakur
- How Long Will They Mourn Me?: The Life and Legacy of Tupac Shakur
- Holler If You Hear Me
- Dear 2Pac
- All Eyez on Me: The Life and Times of Tupac Shakur
- Tupac (Hip Hop)
- Tupac: A Thug Life
- Tough Love: Cultural Criticism & Familial Observations on the life and death of Tupac Shakur (Black Words Series)
- Tupac Shakur (Just the Facts Biographies)
- Tupac Shakur (People in the News)
- Tupac Shakur (Rock Music Library)
- Tupac and Elvis (Inevitably Restless)
- Tupac Shakur (Hip-Hop Stars)
- Static: My Tupac Shakur Story
- Tupac Shakur: 2Pac in the Studio (The Studio Years (1989 – 1996))
- Tupac: Bir Asinin Ölümü (2004)(Türk Yazar)
Onursal başarıları ve efsanesi
- 1995’te çıkan Me Against The World Tupac’ı, şarkıcı hapisteyken albümü 1 numaraya çıkan ilk şarkıcı yaptı.
- 1996’da Tupac bir yılda iki 1 numara albüm çıkaran ilk rapçi oldu. All Eyez On Me ve The Don Killuminati: The 7 Day Theory
- 80 milyona yakın albüm satışıyla Tupac tüm zamanların en fazla albüm satan rap sanatçılarından biridir.
- 2002 yılında Hip-Hop Onur Listesine alındı.
- MTV’nin 2003 yılında yaptığı bir yarışmada Tupac izleyiciler tarafından en iyi rapçı seçildi.
- 2004 yılında Vibe dergisindeki ankette Tupac, ankete katılanlar tarafından tüm zamanların en büyük rapçısı seçildi.
- 2005 yılında Rolling Stone dergisi ‘Tüm zamanların ölümsüz 100 sanatçısı’ sıralamasında 6. sırada gösterildi.
- 2010 yılında Tupac’ın Dear Mama şarkısı ABD Ulusal Kayıt Sicil Dairesi tarafından 25 şarkılık listeye alındı. Şarkı Tupac’ın kendi annesi ve diğer uyuşturucu, açlık ve ırkçılık gibi sorunlardan ailevi problemler yaşayan tüm annelere gösterilen bir saygı unsuru sayıldı. Tupac bu listeye giren 3. rapçı oldu. (Diğerleri: Grandmaster Flash ve Public Enemy)
- Papalık tarafından Mozart, Muse gibi sanatçıların eserlerinin yanında Tupac’ın da Changes adlı şarkısı onurlandırıldı.
- 2012 yılında ESPN’in yaptığı anket sonucunda Tupac ankete katılanlar tarafından tüm zamanların en iyi rapçısı seçildi.
- 15 Nisan 2012 tarihinde, Tupac’ın hologramı(teknik olarak 2B projeksiyon Coachella Müzik Festivali’nde Snoop Dogg ve Dr. Dre ile beraber sahneye çıkıp Hail Mary ve 2 of Amerikaz Most Wanted adlı şarkıları canlı performans olarak sergiledi.
