Çalışma tuzluluk, okyanus akıntıları ve iklim arasındaki bağlantıyı inceliyor.
Kanada’daki Dalhousie Üniversitesi, GEOMAR Helmholtz Okyanus Araştırmaları Merkezi Kiel, Alfred Wegener Enstitüsü, Helmholtz Kutup ve Deniz Araştırmaları Merkezi (AWI) ve Bremen Üniversitesi MARUM – Deniz Çevre Bilimleri Merkezi’nden araştırmacılar, okyanusların hayati rolünü ortaya çıkardılar. Tuzun okyanus akıntıları tarafından dağıtımı küresel iklimin düzenlenmesinde rol oynuyor.
Yeni çalışmaları, Avrupa’da kötü hasat, kıtlık ve hastalık gibi sert sonuçlara yol açan, 15. yüzyıldan 19. yüzyılın ortalarına kadar süren Küçük Buzul Çağı gibi doğal iklim anormalliklerini araştırdı. Bu dönem iyi araştırılmış olmasına rağmen, arkasında yatan iklim mekanizmaları hala tartışmaya açıktır.
Araştırmanın baş yazarı Dr. Anastasia Zhuravleva, “Son dönemdeki doğal iklim anormalliklerine bakmak, insan kaynaklı küresel ısınmanın tetikleyebileceği süreçleri ve mekanizmaları anlamaya yardımcı oluyor” diyor. GEOMAR’da doktora öğrencisiydi ve teziyle 2019 yılında Annette Barthelt Ödülü’nü aldı. Daha sonra çalışmanın tamamlandığı GEOMAR ve Dalhousie Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı.
Tropikal Atlantik’in Önemi
Dr Zhuravleva, “Araştırmacılar sıklıkla deniz buzunun boyutunda bir artışı ve kutup altı Kuzey Atlantik’teki tuzdan arındırmayı geçmiş soğuk dönemlerin olası tetikleyicileri olarak görüyor, ancak tropik Atlantik’teki süreçler de aynı derecede önemli görünüyor” diyor. AWI ve GEOMAR’da paleoklimatolog olan Dr. Henning Bauch şöyle ekliyor: “Aslında, kuzey ve orta enlemlerin aksine, subtropikal-tropikal Atlantik’teki bu son iklim olayları ve bunların Kuzey Yarımküre’deki bölgeler üzerindeki etkileri hakkında çok az bilgi var.” Çalışmanın ortak başlatıcısı ve ortak yazarı. “Araştırmamızın devreye girdiği yer burası.”
Peki tropik Atlantik’te tarihsel iklim anomalileri sırasında neler yaşandı ve buradaki potansiyel değişiklikler okyanus dolaşımını ve daha kuzeydeki iklimi nasıl etkilemiş olabilir? Bu soruları yanıtlamak için ekip, Karayiplerin güneyindeki bir tortu profili üzerinde çalıştı ve son 1700 yıldaki yüzey suyunun tuzluluğunu ve sıcaklığını yeniden oluşturdu. Araştırmacılar, diğer şeylerin yanı sıra, planktonun kalkerli kabuklarının izotopik ve elementel bileşimini de belirlediler.
İklim Anomalileri ve Etkileri
Sonuçlar, Küçük Buzul Çağı boyunca yaklaşık 1°C’lik bir soğumayı göstermektedir. Araştırmanın ortak yazarı ve MARUM’daki Düşük Enlem İklim Değişkenliği grubunun başkanı Dr. Mahyar Mohtadi, “Bu bölge için önemli bir sıcaklık değişimi” diyor. “8.-9. yüzyıllarda belirgin bir soğumanın meydana gelmesi özellikle dikkat çekicidir. Normalde sıcak olan tropik okyanustaki daha soğuk sıcaklıklar, bölgesel yağışların azalmasına yol açtı; bu da Yucatan Yarımadası’ndaki şiddetli kuraklıklarla ve Klasik Maya kültürünün gerilemesiyle aynı zamana denk geldi.”
Buna ek olarak araştırmacılar, kutup altı Kuzey Atlantik ve Avrupa’daki soğuk iklim anormalliklerine, Karayipler’de zayıf okyanus sirkülasyonu ve artan tuzluluğun eşlik ettiğini buldu. “Adveksiyon veya tropikal tuzun yüksek kuzey enlemlerine hareketi, kutup altı Kuzey Atlantik’te yüksek yüzey yoğunluklarını korumak için gereklidir. Bu, Avrupa’daki ılıman sıcaklıklardan sorumlu olan sıcak Körfez Akıntısı suyunun transferi de dahil olmak üzere, büyük ölçekli okyanus dolaşımının genel istikrarı için bir ön koşuldur” diyor Dr. Bauch.
Tarihsel geçmişe ilişkin veriler böylece Kuzey Atlantik arasındaki bağlantının yeniden inşasına olanak tanıyor. İlk soğumaya volkanik patlamalar, düşük güneş aktivitesi ve deniz buzu ile kuzeydeki okyanus arasındaki geri beslemeler neden olabilir. Yeni çalışma, yüksek kuzey enlemlerine doğru tuz hareketinin azalmasının bu iklim olaylarını artıracağına ve uzatacağına dair kanıt sağlıyor. Tersine, pozitif tuzluluk anormalliklerinin tropiklerden yavaş hareketi, sonunda Kuzey Atlantik’in subpolar yüzeyindeki yoğunluğu artıracaktır. Bu, okyanus akıntıları yoluyla ısının kuzeye doğru taşınmasını kolaylaştırabilir ve bu da Avrupa ve Kuzey Amerika’da daha ılıman sıcaklıklara neden olabilir.
“Böyle bir tuzluluk geri bildirimi modellerden biliniyor ve Küçük Buzul Çağı için varsayılıyor. Ancak tropikal okyanus verilerinin yokluğunda, bu varsayımlar daha az doğrudan yağış kayıtlarına dayanıyordu” diyor Dr. Zhuravleva.
Körfez Akıntısı’nın zayıfladığına ve bunun muhtemel nedeninin insan kaynaklı ısınma olduğuna dair kanıtlar var. Kesin olan şey ise bu değişimin sonuçlarının küresel olacağıdır. Farklı iklim mekanizmalarının ne ölçüde etkileşime girdiği açık bir sorudur. Bu çalışma, tuzun güneyden kuzeye taşınmasının ilgili süreçlerde önemli bir faktör olduğunu doğrulamaktadır.
Referans: Anastasia Zhuravleva, Henning A. Bauch, Mahyar Mohtadi, Kirsten Fahl ve Markus Kienast, 3 Kasım 2023, “Karayip tuzluluk anomalileri Miladi Çağ boyunca değişken Kuzey Atlantik dolaşımına ve iklimine katkıda bulunmuştur”, DOI: 10.1126/sciadv.adg2639