Eğitimde Etik
Felıcıty HAYNES
Felicity Haynes, bu kitabında eğitim uygulamalarında ortaya çıkan etik sorunları ve ahlaki yargının ölçütlerine ilişkin soruları hem teorik hem de pratik düzlemde ele almaktadır. Eğitimde Etik, eğitimcilerin ve öğrencilerin kendi anlayış ve uygulamalarının etik yönü üzerinde derinlemesine düşünmesine yardım etmek ve onlara, çok farklı varsayımları olabilecek insanlarla diyalog kurarken eylemlerinin uygunluğunu tartışma fırsatı vermek üzere tasarlanmıştır.
Bu amaç doğrultusunda Haynes bir yandan eğitimcilerin kendi fikir, eylem ve seçimlerinin etik yönlerini değerlendirmelerine yardımcı olacak teorik bir başvuru çerçevesi sunumakta ve Aristo, Platon, Augustine, Locke, Mill, Kant, Moore ve Wittgenstein gibi düşünürlere göndermeler yaparak, bu çerçeveyi yüzyıllar içinde tartışılmış ve yapılandırılmış felsefi kuramlara dayandırmaktadır. Diğer yandan da çeşitli eğitim bağlamlarında yaşanmış gerçek vakaları tartışarak uygulamada cezalandırma, sansür, gizlilik hakkı, kişisel çıkar, ifade özgürlüğü, okul üniformasına uyum gibi konularda karşılaşılan etik soru ve sorunları oluşturduğu teorik çerçeve bağlamında çözümlemeye çalışmaktadır. Eğitimde bir çok problemlerle karşılaşılmaktadır. Bu problemler oldukça çeşitlilik göstermektedir. Aynı şekilde bu problemlerin çözümü de çeşitlilik göstermektedir.
Etik ahlakın temellerini inceleyen felsefe dalıdır. Bir kimsenin davranışlarına temel olan ahlak ilkelerinin tümüne denir. Bu kitapta bu kavramların eğitim üzerindeki etkisi anlatılmaktadır. Eğitim; bir çocuk ya da ergenin yetiştirilmesinin yönlendirilmesidir. Bir kimsenin herhangi bir etkinlik alanında yetiştirilmesi; bu alanda bir kimse ya da bir grupça edinilen ahlaksal, kültürel, entelektüel ya da teknik bilgiler bütünüdür. Yeni eğitim anlayışında öğrenci artık, konuların belirlenmesine, uygulanacak yöntemlerin seçiminden derslerin işlenmesine ve ölçme değerlendirmeye kadar kendi öğrenim sürecinin bütün aşamalarında sorumluluğunu yüklenen kişidir. Öğretmen yine de öğretimin vazgeçilmez bir ögesidir. Ancak bilginin tek kaynağı değildir; üstlendiği rol yol göstericiliktir. Eğitsel kurumların ve uygulamaların incelenmesi, eğitimin birbiriyle çelişen iki işlevi olduğu sonucunu ortaya çıkarmaktadır; bunlar yeniden üretilecek bilgi ve beceriyi aktarmak, ile ekonomik ve toplumsal kalkınmaya katkıda bulunmaktır.
Kitap, her ne kadar eğitim alanına odaklanmış, örnekler eğitim bağlamlarından alınmışsa da kişinin faaliyetlerinin etik yönleri üzerine düşünme süreci hukuk, işletme, iş idaresi, tıp ve gazetecilik gibi diğer meslekler için de eşit ölçüde gerekli ve önemlidir. Haynes’in bu çalışmasını sadece söz konusu mesleki alanların mensupları değil, ahlak felsefesine uygulamalı bir giriş yapmak üzere konuyla ilgilenen herkes kullanabilir. Çünkü Eğitimde Etik insanların etkileşme biçimleri ve iyi insan olmanın ne anlama geldiğini eleştirel olarak sorgulamaktadır.
Haynes bu kitap aracılığıyla, yalnızca eğitimcileri değil, her birimizi eylemlerimizde tutarlı olmaya ve başkalarına kendimize davranılmasını isteyeceğimiz biçimde davranmaya; eylemlerimizin kendimiz ve başkaları için kısa ve uzun vadeli sonuçlarını göz önünde bulundurmaya ve başkalarını önemsemeye çağırmaktadır.
