Kitap, beş bölümden oluşmuştur. Ermeni tarihiyle Türk-Ermeni sorunlarını ve bu sorunların nedenlerini belgelere dayanarak belirtmek amacıyla yazılmıştır.
Birinci bölümde, Osmanlı Devleti yönetimine girmeden önce ve girdikten sonra Ermenilerin durumu ele alınmıştır. Burada Ermeni tarihinin özeti, yaşadıkları bölgeler, dili, dini ve nüfusu hakkında çeşitli bilgiler verilmiştir. Daha sonra Osmanlı devleti yönetimindeki Ermenilerden ve yabancı devletlerin kışkırtmalarından bahsedilmiştir. Bu kapsamda; Birinci Meşrutiyet’in ilanına kadar Osmanlı Devleti-Ermeni azınlığı ilişkileri, Birinci Meşrutiyet’in ilanından sonra Ermeni azınlığının durumu ve çalışmaları, Ayastefanos (Yeşilköy) ve Berlin Antlaşmalarında Ermeni sorunu, Çarlık Rusyasının Ermeni illerine karışması, Ermeni sorununa diğer Avrupa devletlerinin karışıp kışkırtmaları ile Ermeni isyanları hakkında bilgiler verilmiştir.
İkinci bölümde, Ermenilerin örgütlenmeleri ve amaçları, Hınçak ve Taşnaksutyun komitelerinin oluşumu, çalışma ve amaçları hakkında bilgi verilmiş; müteakiben yabancı devletlerin etkisiyle Ermeni Komitacıların ayaklanmaları ve çıkan olaylar (Erzurum İsyanı, Musa Bey Olayı, Kumkapı Gösterisi, Merzifon, Kayseri, Yozgat Olayları gibi) ile Osmanlı Devleti’nin İkinci Meşrutiyet’ten önce ve sonraki Ermeni politikasına değinilmiştir.
Üçüncü bölümde, Birinci Dünya Harbi’nde Ermenilerin Osmanlı Devletine karşı ayaklanmaları, bunlara karşı yapılan uyarılar ve alınan tedbirler konusu ile diğer Ermeni olayları (Şebinkarahisar İsyanı, İzmit, Adapazarı Olayları, Bursa, Adana, Urfa Olayları gibi) üzerinde durulmuştur.
Dördüncü bölümde, Birinci Dünya Harbi sonlarındaki Ermeni eylemlerinden bahsedilmiştir. Bu kapsamda; Rus İhtilali’nden sonra Ermenilerin tutumu, Brest- Litovsk Antlaşması ve Trabzon konuşmaları, Batum Konuşmaları ve antlaşması ile Rus İhtilalinden sonra Ermeniler tarafından Türk halkına yapılan zulme ve cinayetlere değinilmiştir. Müteakiben, Mondros mütarekesinden sonra ve Sevr Antlaşması sırasında Ermenilerin Politik çabaları ile Mondros mütarekesi sonrasında meydana gelen Ermeni eylemleri, Ermenilerin yaptıkları zulümler anlatılmıştır.
Beşinci ve son bölümde ise; Türk istiklal Savaşı ve sonrasında Ermenilerin politik uğraşları, Doğu ve Güney cephesinde Ermenilerin yaptıkları ve Lozan Barış Antlaşması’nda Ermenilerin uğraşıları ve durumları, Antlaşmadan sonra ve günümüzde Ermenilerin tutumu ve çalışmaları ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinin Ermeni Politikası hakkında bilgiler verilmiştir.
Eser, bugün dünyanın birçok yerinde Ermenilerin zulüm ve toplu katliama uğramış, çeşitli haksızlıklarla karşılaşmış bir topluluk olarak gösterilmesi için yapılan çeşitli propaganda ve eylemleri yalanlayacak bir açıklama niteliğindedir.
Bir toplum kendi vatanında, kendi ülkesinde bağımsızlık savaşı verir ve bu amaç için kanını dökerse tarafsız düşünenler tarafından her zaman haklı olarak kabul edilir; fakat herhangi bir unsur, rastlantı sonucu azınlık olarak bulunduğu yabancı bir devletin toprakları üzerinde hak iddia eder, bağımsızlık istemeye yeltenir ve bu isteğini kendi gücüyle veya yabancı devletlerin aracılığıyla elde etmeye kalkarsa haksızlığın ve kendini bilmezliğin ta kendisi olur ve asla hoş görülemez.
Türkiye’de yaşayan Ermeni vatandaşlarımızın, bu sakıncalı yolu tutan soydaşlarını hiçbir zaman onaylamadıkları, belgelerde de açıklandığı gibi bir gerçektir. Yıllarca birlikte ve kardeş gibi yaşayan Türklerle Ermenilerin arasını açanları ve huzurunu bozanları iyi tanımak ve bu gibilerin oyununa gelmemek, en akıllıca bir hareket olur.
Kitap; ATASE Başkanlığı Askeri Tarih Özel Araştırma Grubu üyelerinin yardımıyla Em. Tümgeneral İhsan SAKARYA tarafından hazırlanmış ve yetkili kurullarca incelenerek yayına hazırlanmıştır.
