Yeni araştırma, Kuzey Kutbu’nun daha hızlı ısınmasının, küresel 2 °C sıcaklık artışını sekiz yıl hızlandıracağı sonucuna varıyor ve Arktik iklim dinamiklerinin daha iyi izlenmesi ve anlaşılmasına yönelik acil ihtiyacın altını çiziyor.
UCL (University College London) araştırmacıları tarafından yürütülen yeni bir modelleme çalışmasına göre, Kuzey Kutbu’ndaki daha hızlı ısınma, küresel sıcaklık artışının 2°C’lik küresel ısınmaya, bölgenin ortalama küresel oranda ısınmasına kıyasla sekiz yıl daha erken ulaşmasından sorumlu olacak.
Kuzey Kutbu şu anda küresel ortalamadan neredeyse dört kat daha hızlı ısınıyor. Bu hızlı ısınmanın, Paris Anlaşması’nda belirlenen 1,5°C ve 2°C küresel sıcaklık eşiklerinin ne kadar hızlı aşılabileceği üzerindeki etkisini tahmin etmeyi amaçladı.
İklim Modellerini Karşılaştırma
Bunu yapmak için araştırma ekibi, Arktik’te hızlı ısınmanın meydana gelmediği alternatif iklim değişikliği projeksiyonları oluşturdu. Daha sonra bu varsayımsal dünyadaki sıcaklıkları “gerçek dünya” modellerindeki sıcaklıklarla karşılaştırdılar ve kritik Paris Anlaşması eşikleri olan 1,5°C ve 2°C’nin ne zaman aşıldığını incelediler. Hızlı Kuzey Kutup ısınması olmayan modellerde eşiklerin, “gerçek dünyada” öngörülen 2031 ve 2051 tarihlerinden sırasıyla beş ve sekiz yıl sonra aşıldığını buldular.
Buna ek olarak, Arktik amplifikasyon olarak bilinen orantısız derecede hızlı Arktik ısınmanın, bölge için model projeksiyonlarındaki varyasyonun gezegenin geri kalanına göre daha büyük olması nedeniyle tahminlere orantısız belirsizlik eklediğini buldular.
Küresel Önem ve İzleme İhtiyacı
Doktora adayı ve çalışmanın başyazarı Alistair Duffey (UCL Earth Sciences), şunları söyledi: “Çalışmamız, kritik iklim eşiklerini aşma olasılığımızın olduğu zamanlar üzerindeki büyük etkisini ölçerek hızlı Arktik ısınmanın küresel önemini vurguluyor. Kuzey Kutbu ısınması aynı zamanda iklim tahminlerine de ciddi bir belirsizlik katıyor.”
“Bu bulgular, bölgedeki sıcaklıkların hem yerinde hem de uydular aracılığıyla daha kapsamlı izlenmesine ve orada meydana gelen süreçlerin daha iyi anlaşılmasına duyulan ihtiyacın altını çiziyor; bu, küresel sıcaklık artışı tahminlerini iyileştirmek için kullanılabilir.”
Doğrudan Katkılar ve Yerel Etkiler
Çalışma, Kuzey Kutbu ısınmasının dünyanın geri kalanını nasıl etkilediğini (örneğin, gezegeni serin tutmaya yardımcı olan deniz buzunun geri çekilmesi yoluyla) ölçmeye çalışmıyor; bunun yerine Kuzey Kutbu ısınmasının küresel sıcaklık artışlarına doğrudan katkısını tahmin ediyor.
Ortak yazar Profesör Julienne Stroeve (UCL Yer Bilimleri, Manitoba Üniversitesi, Kanada ve ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi) şunları söyledi: “Çalışmamız Arktik ısınmanın küresel sıcaklık değişimini nasıl etkilediğine odaklanırken, yerel etkiler gözden kaçmış. Küresel olarak 2 °C’lik bir sıcaklık artışı, Kuzey Kutbu’nda yıllık ortalama 4 °C’lik bir artışa, kışın ise 7 °C’lik bir artışa neden olacak ve bu durum yerel halk ve ekosistemler için derin sonuçlar doğuracaktır.
“Ayrıca Kuzey Kutbu’ndaki hızlı ısınmanın, bu çalışmada hesaba katmadığımız küresel sonuçları var; buna deniz seviyesinin yükselmesi ve permafrostun çözülmesi ve bunun da havaya daha fazla karbon salınmasına yol açması da dahil.”
Gözden Kaçan Arktik İklim Değişikliği
Ortak yazar Dr Robbie Mallett (Manitoba Üniversitesi ve UCL Yer Bilimleri Onursal Araştırma Görevlisi) şunları söyledi: “Kuzey Kutbu iklim değişikliği, bölgenin çoğu ulusal sınırların dışında olduğundan politikacılar tarafından sıklıkla göz ardı ediliyor. Çalışmamız Kuzey Kutbu’nun Paris Anlaşması gibi küresel hedefleri ne kadar etkilediğini gösteriyor ve umarım bölgede halihazırda ortaya çıkan krize dikkat çeker.”
Arktik Amplifikasyonun Nedenleri
Kış aylarında en güçlü olan arktik amplifikasyona çeşitli faktörler neden olur. Birincisi, deniz buzunun geri çekilmesidir; bu, daha fazla güneş ışığının (ve ısının) uzaya geri yansıtılmak yerine su tarafından emilmesi anlamına gelir. Diğer bir faktör de kutuplardaki havanın tropik bölgelere göre daha az dikey karışmasıdır, bu da daha sıcak havayı Dünya yüzeyine yakın tutar.
Metodoloji ve Belirsizlik
Araştırma için araştırmacılar, BM’nin 2021 iklim değişikliği raporuna bilgi veren 40 iklim modelinden oluşan bir topluluğa baktı.[1] Bu modeller, Dünya yüzeyini üç boyutlu hücrelere bölerek her bir hücrenin içinde meydana gelen fiziksel süreçleri modelliyor.
Araştırma ekibi, 66° Kuzey’in kuzeyindeki bölgedeki sıcaklık değişim oranını gezegenin geri kalanına eşitleyerek, hızlı Arktik ısınmanın meydana gelmediği alternatif bir dünya yaratmak için modellerin çıktısını değiştirdi. Hızlı Kuzey Kutbu ısınmasının ortadan kaldırılmasının makul bir ara emisyon senaryosunda sıcaklık projeksiyonlarını nasıl etkileyeceğini incelediler ve tüm modeller genelinde ortalama sıcaklık projeksiyonunu hesapladılar.
Ek olarak, Kuzey Kutbu’ndaki hızlı ısınmanın modellerden çıkarılmasının daha kötümser veya iyimser senaryoları nasıl etkileyeceğini de incelediler. Örneğin, emisyonların keskin bir şekilde kesildiği ve 2050’den kısa bir süre sonra net sıfıra ulaşıldığı daha iyimser bir senaryoda, Arktik artış, 1,5 °C’yi geçme süresinde yedi yıllık bir farka neden oluyor.
Kuzey Kutbu’na yönelik sıcaklık projeksiyonları, modeller arasında dünyanın diğer bölgelerine göre daha fazla farklılık gösteriyordu; bu bölge, küresel yüzey alanının yalnızca %4’ünü oluşturmasına rağmen, projeksiyonlardaki belirsizliğin %15’ini oluşturuyordu.
20 yıllık bir süre boyunca ortalama küresel sıcaklıkların sanayi öncesi dönemlere göre 1,5 °C veya 2 °C daha yüksek olması durumunda 1,5 °C ve 2 °C limitlerinin ihlal edildiği kabul edilir.
Paris Anlaşması Hedefleri ve Arktik Isınma
Uluslararası bir anlaşma olan Paris Anlaşması’nın hedefi, küresel ortalama sıcaklığı “sanayi öncesi seviyelerin 2°C’nin oldukça altında” tutmak ve “sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlamak” için çaba göstermektir.
Kuzey Kutbu’nun sanayi öncesi dönemden bu yana 2,7 °C ısındığı düşünülüyor ve bu ısınmanın 21. yüzyılın başından bu yana hızlandığına inanılıyor.
Notlar
- Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin Altıncı Değerlendirme Raporu.
Referans: Alistair Duffey, Robbie Mallett, Peter J. Irvine, Michel Tsamados ve Julienne Stroeve tarafından yazılan “ESD Fikirleri: Arktik amplifikasyonun Paris Anlaşması ihlallerine katkısı”, 14 Kasım 2023, Dünya Sistem Dinamiği.
Çalışma Doğal Çevre Araştırma Konseyi (NERC) tarafından desteklendi. Avrupa Uzay Ajansı (ESA) ve Kanada 150 Araştırma Koltuğu Programı.